Neden Yeşil Bina?
Gelişen dünyanın büyüyen sorunları olan çevre kirliliği, doğal kaynakların tüketilmesi, küresel ısınma, susuzluk gibi geri dönülemez yollara girdiğimiz bu dönemde; yapı sektörü çevre dostu binaların yapılmasını gündeme getirdi. Çevreye duyarlı insanların da bu konuyla ilgilenmesi, ‘’yeşil bina’’ olarak adlandırılan yapıların ortaya çıkmasına sebep oldu. Doğaya saygılı, ekolojik, enerji tüketimini azaltan ve aynı zamanda klasik bir binadan istenen konforu sağlayan yeşil binalar, bütün dünyadaki yapı sektöründe sağlam bir yer edindi. Yeşil binalar için oluşturulan standartlar belirlenirken; binanın konumlandırılacağı arazinin seçimi, tasarımı, inovasyonu, binanın strüktüründe kullanılacak yapı malzemelerinin nitelikleri, strüktürün yapım tekniği, oluşan atık malzemelerin yeniden kullanılması için neler yapılacağı gibi konular hassas bir şekilde ele alınır.
Yeşil Bina Tanımı
American Society for Testing and Materials (ASTM) International’ın 2001 yılında yeşil binalar için yaptığı tanım şöyledir: yapı özellikleri inşaat sürecinde ve sonrasında yerel, ulusal ve küresel ekosisteminin işlemesini iyileştirmeye yardımcı olan binalar…
Bir başka tanım ise Kilbert ve Grosskopf’dan geliyor; “Yeşil binaların beş temel özelliği olması gerekmektedir. Bunlar; ekosistem ile bütünleşme, yenilenebilir malzeme sistemi, yenilenebilir enerji ve pasif tasarımın kullanılması, bina su döngüsünün en iyi şekilde sağlanması, iç hava kalite kriterlerinin tam olarak uygulanmasıdır”.
Yeşil Binanın Faydaları
- Şehir hayatına değer katar.
- Binaların kalitelerini arttırır.
- Binaların doğal çevrelerine verecekleri zararı minimuma indirir.
- Sürdürülebilir teknolojilerin kullanımı ve geliştirilmesine ortam oluşturur.
- Hafriyatla oluşan atıkların değerlendirilmesini sağlar.
- Çatılarda uygulanan özel teknikle yağmur sularını arındırır.
- Yağmur sularının kullanımı sayesinde kanalizasyon sisteminin yükünü hafifletir.
- Güneş enerjisi olabilecek en verimli şekilde kullanılır.
- Doğal ışık ve havalandırma için en uygun tasarımların hazırlanması ile enerjiden tasarruf sağlanır.
- Güneş ışınlarını yansıtmayan yüzey kullanımları sayesinde sera etkisi azalır.
- Binanın yüzeylerinin olabildiğince yeşil olması nedeniyle oksijen üretilir
- İzolasyon sistemleri sayesinde ısıtma – soğutma maliyetlerinin ve karbondioksit salınımlarının azaltılması sağlanır.
Yeşil Bina Yapımı
Urban Land Institute, Yeşil Bina yapımını 10 aşamada ifade etmiş.
- İlk adımda binanın konumlanacağı arazide güney ve kuzey cephelerinin dikkate alınarak bir düzenleme yapılmasıyla güneş ışığından maksimum verim alınması sağlanır. Bu sayede binanın yerleşimi için bir kazanç oluşturulmuş olur.
- İkinci adımda binaların güney cephelerinde bulunan pencerelere solar panellerin yerleştirilmesi ile güneş ışınlarının binaya girişinin kontrolü sağlanır. Bu sayede gerekenden fazla ısı kazanımları önlenir ve elektirk enerjisi üretilebilir.
- Üçüncü adımda binanın maruz kaldığı güneş ışığına göre seçilen cam ve cam kaplamaları (low-e camlar) kullanılarak ısı izolasyonu yapılıp ısı kontrolü sağlanır. Bu uygulama sayesinde %5 oranında bir iyileştirme görülmektedir.
- Dördüncü adımda binaya alınacak temiz havanın kontrolü sayesinde doğal havalandırma yapılıp; ısıtma-soğutma sistemlerinin yükü azaltılır ve enerji tasarrufu yapılır. Bu şekilde %20 oranda bir kazanç sağlanır.
- Beşinci adımda kat planlarının tasarlanırken güneş ışığının kullanımını maksimum seviyeye çıkartılarak açık mekan yerleşimleri bu ölçütler ekseninde yapılır.
- Altıncı adımda kullanılacak malzemelerin doğal, çevreye duyarlı, geri dönüşümü sağlanabilen ve sürdürülebilir olanlardan seçilmesine dikkat edilir.
- Yedinci adımda binanın konumlanacağı arazinin kolay erişilebilir, ulaşımda kullanılacak araçlardan motorlu olanları minimize edecek şekilde olması planlanır. Sağlık ve verimliliğin arttırılması önemsendiği için doğaya salınacak karbondioksit miktarında azalma sağlanır.
- Sekizinci adımda binanın uygun noktalarına güneş pillerinin yerleştirilmesiyle; güneş ışığının maksimum düzeyde alınması sağlanır. Yapıların bu ışığı enerjiye çevirmeleri sağlanıp tüketimleri üretime çevirilir. Güneş pillerinin konumu çatı, cephe ya da otopark alanları olup bu noktalarda gölgelik alanlar yaratılmak istenmektedir.
- Dokuzuncu adımda binaların oluşturacağı atıkların geri dönüştürülmesi konusuna odaklanılır. Sürdürülebilir malzemeler kullanılır. Tükenme tehlikesi olmayan ve ulaşımı kolay ve yakın çevreden temin edilen malzemeler tercih edilir. Bina için kullanılacak tüm yapım malzemelerinin insan sağlığına etki etmemesine özen gösterilir.
- Onuncu adımda aydınlatmaların sadece gerekli durumlarda kullanılmasını sağlayan sistemler geliştirilip gerekli olmayan durumlarda devre dışı kalmaları sağlanır. Bu sistemler %10 oranında iyileştirme sağlar.
Kaynak: Bu yazı Arzu Bora “YEŞİL BİNALARIN PROJE YÖNETİMİ ÜZERİNE BİR İNCELEME” konulu Mimarlık Yüksek Lisans Tezi’nden yararlanılarak yazılmıştır.
